Kirayə müqaviləsi iki tərəf arasındakı kirayə öhdəliklərini rəsimləşdirən sənəddir. Kirayə verənlə kirayə götürən mənzilin kirayə verilməsini oradakı rəqəmi və digər şərtləri yazılı olaraq müəyyənləşdirib notarial qaydada rəsmləşdirirlər. Amma bir çox hallarda iki tərəf bu prosesdə şifahi olaraq razılığa gəlirlər.Müqavilələr adətən 3 ay, 6 ay və 1 il müddətində nəzərdə tutulur.Kirayəçinin mənzildən çıxacağı tarix isə 10 gün əvvəl qeyd edilir.
Kirayə müqaviləsi niyə lazımdır?
Müqaviləsiz kirayə iki tərəf arasında risklər yaranmasına səbəb ola bilər. Kirayə müqaviləsi yoxdursa, hansı şərtlərə əsaslanacağını bilmək və mübahisələri həll etmək daha çətinləşir. Şifahi razılıq, tərəflər arasında anlaşmanın olması baxımından faydalı ola bilər, lakin bu, hüquqi problemlərin ortaya çıxması halında zəif nöqtələr yaradır.
Müqaviləsiz kirayə əlaqələrindən doğan problemlər, hüquqi prosesdə tələb olunan sadiqliyi və həll edilməsinin çətinliyini artırır. Hüquqi olaraq ədalət tələb etmək və hakları müdafiə etmək üçün tərəflərin kirayə müqaviləsi bağlaması əhəmiyyətli və lazımlıdır.
Kirayə müqaviləsi bəndləri
- Əşyanın Vəziyyəti: Kirayəyə verilən əşya kirayəçinin istifadəsi üçün yararlı vəziyyətdə olmalıdır. Əşya müqavilədə təyin edilmiş xüsusiyyətlərə uyğun olmalı və üçüncü şəxslərin hüquqlarına mane olmamalıdır.
- Kirayə Haqqı: Müqavilədə qeyd olunmuş kirayə haqqını vaxtında və düzgün ödəmək məcburiyyətində olan kirayəçi, müəyyən müddət ərzində müqaviləyə uyğun əşyadan istifadə etməli və kirayə haqqını ödəməlidir.
- Əmlak Vergisi: Daşınmaz əmlak üçün icarə haqqından 14 faiz dərəcə ilə vergi ödənilir. Kirayəyə verən vergi ödəməkdən yayınmamalıdır.
- Əmlakın Qaytarılması: Müqavilə müddətinin bitməsi və ya xüsusi şərtlərdə, əmlakın qaytarılma prosedurası müəyyən edilməlidir.
- Mübahisələrin Həlli: Tərəflər arasında yaranan mübahisələr müqaviləyə uyğun şəkildə razılaşma yolu ilə həll edilməlidir. Razılıq əldə edilmirsə, məhkəmə qaydasında həll olunmalıdır.
- Kirayəyə Götürülmüş Əşyanın Təhlükəsizliyi: Kirayəyə götürülmüş əşyanın təhlükəsizliyi və zərər görməməsi üçün lazımlı tədbirlər müqavilədə nəzərdə tutulmalıdır.
Nə qədər cərimə tətbiq oluna bilər
Əgər kirayə verən vergi ödəməkdən yayınıbsa, Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin 58.2-ci maddəsinə əsasən müəyyən olunmuş müddətdə vergi orqanlarında uçota alınmamasına görə həmin şəxsə qarşı 40 manat məbləğində maliyyə sanksiyası tətbiq edilir. Bu, vergi ödəməkdən yayınmağın cəriməsi olaraq təyin edilmişdir.
Unutmayın ki, Vergi Məcəlləsi və digər qanunvericilikdə dəyişikliklər ola bilər və ən son məlumat üçün müvafiq qanunların son versiyasına əsaslanmalısınız.
Verginin hesablanması
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 700.1-ci maddəsinə əsasən, əmlak kirayəsi müqavilələri üçün icarə müqaviləsi tətbiq olunur. Həmin müqavilələrdə qeyd olunan şərtlər və mülki məsuliyyətlə bağlı əsas məlumatlara əsasən kirayəçilər və kirayəyə verənlər arasında mübahisələrin həlli mümkündür. Öz əmlakını kirayəyə verənlər 14 faiz dərəcə ilə vergi ödəməlidirlər, əgər ki, Vergi Məcəlləsinin 124.1-ci maddəsinə əsasən müəyyən olunmuş müddətdə bu ödənişi etməzlərsə, cərimə ilə üzləşə bilərlər.
Kirayə müqaviləsinin nümunəsi
2) Mənbə : Müqaviləni yüklə
